İşte İslâm âlimlerinin çoğunluğunun görüşleri budur.

ÖMÜR DEDİĞİN NEDİR,BİR DALDA KURU YAPRAK...

HER NEFİS ÖLÜMÜ TADACAKTTIR.DÜNYA FÂNI ÂLEMDIR

MÜTEBER'DEN, HAYATA TEVESÜMLÜ BAKIŞ

"Dünya dünya malikî dünya(...)",Makodonya Türküsü.

YARATANDA"O",ALANDA "O",O MAL-MÜLK SAHIBIDIR

"Külli nefsin zâikatü'l-mevt", yani "Her nefis ölümü tadacaktır."

 Meâlindeki âyet Kur'ân'da üç sûrede geçmektedir. (bk. Âl-i İmran, 3/185; Enbiyâ, 21/35; Ankebut, 29/57) Bu âyetlerde "nefis", insanın ruhunu ifade etmektedir. Çünkü insan bedeni ölür, ama ruh ölmez. Beden mürekkeptir, yani birçok zerrelerden, moleküllerden, hücrelerden, organlardan vs. yaratılmıştır. Bu sebeple değişmeye ve sonunda bozulmaya mahkûmdur. Ama ruh ise basittir; birleşik değildir. Bu yüzden de çürümeye, bozulmaya maruz kalmaz. Ruh âdeta beden evininin misafiri konumundadır. Ev yıkıldığında misafir de kendisine başka bir yer bulur. Orası ise ruhlar âlemidir. Buna göre ölüm, ruhun bedenden ayrılmasını ifade ediyor. 

Ayrılık bazen acıdır, bazen de tatlıdır. İnsan eğer bir mekândan ayrılıp başka bir yere taşınırken sevdiği kişilerin yanına gittiğini düşünürse, bu ayrılık onu acısıyla yakmaz, tam aksine sevindirir. Çünkü bu, gerçekten bir ayrılık değil, bir kavuşmadır, visaldir.

O halde ruh ayrılığın tadını tadar. Eğer ölümün bir visal, bir kavuşma olduğunu düşünürse, bu ona tatlı, ölümün ebedî bir ayrılık olduğunu düşünüyorsa bu ona çok acı gelir.

Râzî de; "Her nefis ölümü tadıcıdır." âyetini tefsir ederken, bedenin fânî, ruhun bâkî olduğuna dikkat çekmektedir. Çünkü bir şeyi tadanın onu tadarken var olması gerekmektedir. (Razi, Tefsiru Kebir, VII/253.) 

Sonuç olarak bütün ruhların ölümü tadacaklarını ihtar eden âyetler, bir açıdan insanı insan yapan unsurun, insanın bedeni değil ruhu olduğu gerçeğinin vurgulanmasıdır. Bu anlamda ölen, yani fonksiyonunu icra edemez hale gelen bedendir; ruh ise devamlıdır, bâkîdir ve ölümü tadandır. Zaten ölüm denilen şey ruhun bedenden ayrılması, mekân yenilemesi, hayat görevinden paydos ve bâkî bir hayatın başlangıcından başka bir şey değildir.

Her nefis (canlı) ölümü tadacaktır, ayetiyle ilgili Hamdi Yazır'ın açıklamaları şöyledir:

Her nefis (canlı) ölümü tadacaktır. (Yani herkes ölecektir) Nefs, zat ve ruh mânâlarına geldiği için, bundan bazı kimseler ruhun ebedî olduğu mânâsını anlamışlardır. Çünkü tatmak, bir hayat eseridir. Ve zevk anında tadıcının bakî (ebedî) olduğunu anlatır, yoksa zevk tasavvur olunamaz. O halde mânâ: "Her nefis bedeninin ölümünü tadacaktır." demek olur. Bu da nefsin, bedenden başka olduğunu ve bedenin ölümüyle onun ölmeyeceğini anlatır. Şu halde ölüm zorunluluğu cismânî hayata mahsus olup, mücerred (soyut) ruhların yok olmadığını söylerler. Ve ahiret meselesini bu şekilde ruhun ebedî oluşuna dayanan ruhanî (ruhlara ait) bir hayat tasavvur etmişlerdir. Fakat diğer taraftan bir çok tefsirciler ve bilginler demişlerdir ki, bu şekil yorum, bir zorlamadır. Zaikatü'l-mevt demek, ölecektir demek olduğu açıktır. Belli ki tadan kim ise, ölen o olacaktır. Evet, bedenin ölmesiyle nefis ve ruhun büsbütün yok oluvermeyip bir müddet kalabileceği diğer delillerden açıkça anlaşılıyor ise de, genelde ruhların ölmedikleri davası ne aklen, ne de naklen zorunlu olarak sabit değildir. Önce "zaikatü'l-mevt", herhalde, tadan nefsin ölümünü ifade etmektedir. Rivâyetler de bu mânâyı göstermektedir. 

Rivâyet olunuyor ki, ne zaman "Yeryüzündeki her canlı yok olacak." (Rahman, 55/26)

âyeti indi melekler, yeryüzündekiler öldü dediler. Sonra "Küllü nefsin zaikatül mevt" indiği zaman biz de öldük dediler. "Küllü nefsin zaikatül mevt" Ruhların ölümünü de ifade etmeseydi, meleklerin ölümünü de anlatmazdı ve melekler için ölüm ve yok olma düşünülünce, beşer ruhları için de düşünülmesi gerekir. Ancak "Küllü nefsin zaikatül mevt" genel hükmünün de umumi üzere cereyan edemeyeceği de hatırlatmaya değer görülmüştür. Çünkü,"Allah'ın diledikleri hariç olmak üzere, göklerde ve yerde kim varsa hepsi düşüp ölmüş olacak." (Zümer, 39/68)

Âyetinde Allah Teâlâ'nın diledikleri, bu genelden hariç tutulmuşlardır. Buna göre göklere ait olsun, yere ait olsun, gerek melekler ve gerek bütün nefisler yanında ebediyete kadar ölmeyecek olanlar da bulunabilecektir.

İşte İslâm âlimlerinin çoğunluğunun görüşleri budur. Özetle ruhun ebedî oluşu inkar edilemez. Ve fakat umum için zorunlu değildir. Dinin ve ahiretin imkanının, mutlak olarak, ruhların ebedîliği nazariye (teori)sine dayanması da zorunlu değildir. "Kıyamet" kelimesi de tamamen yok oluşu ve ondan sonra kıyam (öldükten sonra dirilme), neşr ve haşr (dağılıp, toplanmay)ı ifade eder ki, ölüm ve öldükten sonra dirilme, özetle ahiret inancı, bir ebedî olma inancıdır. Fakat bu ebedîlik, ilk oluşum değil, ikinci oluşumdur. 

Evet her nefis ölümü tadacak; dünyanın ne üzüntüsü, ne sevinci hiç biri kalmayacak, ve sevaplarınızın size tam olarak ödenmesi de ancak kıyamette olacaktır. Dünyada iyi veya kötü bütün çalışmaların sevap veya cezasını yine dünyada elde etmek mümkün değildir. Mesela şehidlerin kanlarıyla kazanılan savaşların başarı meyvelerinden o şehidlerin dünyada istifade etmelerini düşünmek tenakuz (çelişki) olur ki, bütün faziletler de böyledir. Gerçi dünyada hiçbir ücret verilmez de değildir. Burada da bazı çalışmaların karşılığının alındığı da vardır. Fakat bu dünyada sonuç, ölüm ve yok olmak muhakkak bulunduğu için; gelen herhangi bir menfaat ve tad, kesilme ve sona erme korkusuyla karışık ve muhakkak gam ve kederle sarılıdır. Gamsız sevinç, korkusuz eminlik, ıstırapsız lezzet, kesintisiz ebedi saadet kıyamet gününde hasıl olur.

(Elmalılı M. Hamdi YAZIR, Kur'an-ı Kerim Tefsiri)

...VE DE...

ÖMÜR DEDİĞİN NE Kİ,BİR YANI EKSİK KALMIŞ BİR YOL HİKÂYESİ

وَمَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَكِّسْهُ فِي الْخَلْقِؕ اَفَلَا يَعْقِلُونَ
“Biz bir kimsenin ömrünü uzatırsak,“yaşlandıkça onun güç ve yeteneklerini azaltarak yaratılışını tersine çeviririz;Şimdi hâlâ akıllarını kullanmayacaklar mı?

Güç ve kudretin yalnızca Allah'a ait olduğunu idrâk edip O'na kul olmayacaklar mı?Yoksa onlar, bu
yüce Kitabın Muhammed'e şeytanlar tarafından ilham edilen bir söz yahut onun hayal dünyasının ürünü bir şiir olduğunu mu söylüyorlar?“ (Yasin/68)

ÖMÜR DEDİĞİN ŞEY...

Bin yılda olsa bir gün kadar kısa değil mi dostlar?

Alıştırırsınız bir şeye gönlünüzü ama bu sırada da tüketirsiniz ömrünüzü. Hele bir de gönül almayı bilmeyene emanet etmişseniz ömrünüzü, siz zaten yaşayan ölüsünüz. Ömür dediğiniz şey de ne ki? Bir yanı eksik kalmış bir yol hikayesi değil mi?

SAHI, ÖMÜR DEDİĞİN ŞEY...

Alvarlı Efe'nin dediği gibi değil midir; "geçer bir lahzada rüya misali ömrü insanın…" Ya da Hz. Mevlana'nın; " ne bu dertler kalıcı, ne de bu ömür" dediği şu bel bağladığımız dünyanın gelip geçici zaman dilimi değil mi?

Yaşama veya var olma süresine, ya da hayata ömür denirken, çok hoşa gidene de, ömür deniyor. Yunus Emre; „keşke demek için bile geçtir vakit, geçti ömür bir ah ile içi dolu eyvah ile" derken, çarçabuk bitiveren hayatımızı gözler önüne serer. Öyle değil mi değerli dostlar, harcanıp gitmiyor mu bu ömür dediğimiz şey, bazen bir sevda uğruna, bazen bir ümit uğruna, bazen de bir hiç uğruna.

ÖMÜR DEDİĞİN;YAŞANMIŞ BİR HAYATTIR...

Bir ezanla başlayıp, bir salayla biten bu dünyadaki masalımızın adı değil midir dostlar? Ömrü daha iyi anlamak için Sadi Şirazi’nin dediği gibi bir dereye inip suyun akışını seyretmek kafidir." Sular akar akar gider. Ömür biter biter gider." Ömrü en iyi yorumlayanlardan biri de sık sık referans aldığım gönüller sultanı Hz. Mevlana'dır.

Hz. Mevlana; "Ömrün altın kesesine benzer. Geceyle gündüz de para sayan adamdır. Bilmeden anlamadan sayar durur. Nihayet kese boşalır, ay tutulur," der. Ömür altın değildir sadece içine konulan altınları barıdıran kesedir. Ömrün geçiciliğine kuvvetli bir vurgu vardır burada. Gece ve gündüzde habire altınları sayan adam gibi habire sayar sayar, sonunda bir de bakmışsın altın kesesi boşalmıştır, ay tutulmuştur. Yani fani insanın dünya serüveni bitmiş, hayata gözlerini yummuş,karanlıklar yoldaşı olmuştur.

Kısmen;Şemsettin Özkan'dan alıntı

Selâm ve Dua ile...

Mehmet Ali Yeniyurt/Münih.14.8.2023