Ortadoğu üzerine

Babam M.Ali Tarihî Kore filimlerini sever

  BABAM TARİHÎ KORE FİLİMLERİNİ SEVER

BU AÇIDAN,BİRAZ,KISACA ORTA DOĞU'DAN BAHSEDELİM...
Silhak'ın Kavramları (Bakış Açısı) Silhak (pratik öğrenme), 1592 Japon İstilası ve 1636 Manchu Savaşı sonrasındaki politikalarda, ekonomide ve toplumda görülen değişiklikler nedeniyle akademik dünyada ortaya çıkan yeni bir akımdır. Bu akım, realistik metotlarla sosyal çelişkileri yeniden biçimlendirmeye çalışan Neo-Konfüçyüs’çülüğün boş sözlerini ve teorilerini terk etmek demekti. Bu, aynı zamanda, Kral Yeongjo ve Kral Jeongjo'nun sanatı yüceltme temeline dayandırılarak geliştirilen akademide de değişiklik anlamına geliyordu.

Akademik dünyadaki bu değişikliğe öncelikli olarak yangban görevlileri (aristokratik), küçük ve orta ölçekli toprak sahibi olan orta sınıf kırsaldan bilim adamlarıyla birlikte Namin grubu da öncülük etmiştir. Bu akademik araştırma alanı Neo-Konfüçyüs’çülüğün metafizik teorilerini aşmıştır ve politika, ekonomi, toplum, Kore tarihi, Kore dili, tarım ve tıp alanlarını da kapsayan Sosyal Bilimler, Kore dili çalışmaları ve Fen Bilimleri alanlarına yayılmıştır.

Silhak'ın özellikleri; Silhak, geç Joseon dönemindeki sosyal yüksel menin ürünü olduğu için, çeşitli özellikleri vardır. Silhak'ı değişmez bir yapıya sahiptir diye tanımlamak imkansızdır, fakat genelde temel özellikleri aşağıdaki gibi söylenebilir: a) tarım köylerindeki kurumları, kölelik kurumunu ve bürokrasiyi açıkça eleştirmiştir ve bu problemlere çözüm önerileri getirmiştir; b) boş teorileri ve sözleri değil, pratik ve özlü (tam) öğrenmeyi önermiştir, özellikle güçlü, refah içinde ve tüm halkı kucaklayan bir barış içinde bir ulus oluşturmak için uğraşmıştır; c) pozitivist, bilimsel ve rasyonel düşünmeyle "ulus/millet" kavramının algılanmasına yeni bir anlayış getirmiştir ve teknoloji, ticaret ve endüstri alanlarında insanlar için reform gerekliliğini vurgulamıştır.

Bu üç özelliğe yakından bakacak olursak, öncelikle, gerçeklere dayandırılmış bir doğru arayışı içinde olan Silhak'ın temel prensiplerinin öğrenmenin pratik faydası olması gerektiğini desteklediğini, etnik grupların temel ihtiyaçları karşılandığında bunu (otoriteyi?/ sosyal düzeni?) takip edeceğini, ve sağlam ve pratik reformlara odaklandığını söyleyebiliriz. Yani, öğrenmenin pratik fayda sağlama gerekliliğini vurgulayan akademik teori, Yi lk tarafından öncülük edilen “önce-tarım” politikalarını destekleyenlerin sesi olmuştur.

Öte yandan, Bukhak okulunun benimsediği, temel ihtiyaçları karşılandığı taktirde etnik gruplar bunu sosyal (düzeni?) takip eder teorisi, „önce-ticaret“ politikalarını destekleyen Bak Jiwon etrafında toplanmışlardır.

İkinci olarak, Silhak rasyonel ve pozitivist metotlarla orijinal, kritik, akademik teoriler önermiştir. Özellikle, tarım köyleri gerçeğini, politik sistemi, kölelik kurumunu sürekli eleştirmiştir ve bu sorunlara çözümler önermiştir. Silhak, o zamanlar, fakirlik ve toprak sahipliği gibi problemlerin çözümüne yönelik reformlar için toprak dağıtma sistemi ve “önce-tarım” politikalarını vurgulamıştır. Öte yandan, Kuzey Okul'u, Qing Çin teknolojisini tanıtarak reformlar öneren ticaret yapmayı özendirmiştir.

Üçüncü olarak, silhak ülke ve insanları için yeni bir düşünme tarzı sunmuştur. Yani, Kore tarihi, Kore dili ve coğrafyasıyla ulusal bir bölge ve gelenek geliştirilmesi için uğraşmıştır ve net bir ulusal bilinci vurgulamıştır. Bu, Geungi Okul’unun tarihi bakış açısı olarak ortaya çıkmıştır ve Goguryeo ve Balhae'nin tekrar düşünülmesini ve bağımsız bir tarihi bakış açısı geliştirilmesine yol açmıştır.

Silhak'ın Doğuşu ve geçmişi

 Toplumun Tepkisi; Silhak, 1592 Japon istilası ve 1636 Manchu Savaşı sonrasında, politik, ekonomik, ve sosyal kaos sırasında Joseon hanedanlığının kötüye gitmesini ve yıkılmasını engellemek için manevi bir akım olarak ortaya çıkmıştır. Joseon toplumunun yıkılmasının farkındalığı ve eleştirileri Japon istilası ve Manchu savaşından sonra Namin grubuyla başlamıştır. Bu grup, hükümetten dışlanmış olanlar ve küçük ve orta ölçekli toprak sahibi sınıfından ve kırsaldan bilim adamlarından (aydınlardan) oluşuyordu. Silhak, eleştirel ve muhalif bir özellik olarak gelişmiştir.

Batı Kültürünün Etkisi; 17. yüzyılda batı kültürünün tanıtılmasıyla materyalistik ve bilimsel uygarlık konusunda yeni bir anlayış gelişmiştir ve Neo-Konfüçyüs'çülüğün sözlerinin ve teorilerinin boş olduğu anlaşılmıştır. Metafiziksel Neo-Konfüçyüs’çülüğün akademik olarak tekrar düşünülme ve eleştirilme gereği ortaya çıkmıştır ve insanların günlük yaşamlarını kolaylaştıran pratik akademik teorilerin arayışı içine girilmiştir.

Çin Klasiklerinin Bibliyografik Çalışmasının Etkisi; Joseon akademik araştırmaları sadece Neo-Konfüçyüs'çülüğe odaklanmıştır ve Wang Yang-ming doktrinleri gibi Konfüçyüs’çülüğün diğer formlarına izin vermemiştir. Buna rağmen, 17. yüzyılda Qing China'nın bibliyografik çalışmasının etkisiyle, pozitivist ve eleştirel bir ruh ortaya çıkmıştır ve öğrenmeye yönelik tutum değişmiştir. Bu, ilk olarak Kore tarihi ve coğrafyasında görülmüştür ve bir bütün olarak Neo-Konfüçyüs’çülüğün eleştirilmesine yol açmıştır.

Yeongjo ve Jeongjo’nun Öğrenme Konusundaki Teşvikleri: Yeongjo ve Jeongjo’nun, öğrenmeyi teşvik etmeleri ve grup ihtilaflarını engellemek için 18. yüzyılda sanatı desteklemeleri bir çok kitabın basılmasını ve bir çok bilim adamının yetişmesini sağlamıştır. Özellikle, Gyujanggak'ın kurulması.

Silhakın Aslı,Kökeni ve Arka Planı

Toplum üzerinde ki yansıması; silhak 1592 Japon işgalinden sonra ortaya çıkan politik, ekonomik ve sosyal kaosları, 1636 Manchu savaşıyla ortaya çıkan yolsuzlukları ve Çoson hanedanlığına karsı yıkıcı güçleri önlemek için ortaya çıkmıştır. Farkındalık ve Çoson toplumunu eleştirme Japon işgalinden sonra olmaya başladı ve Manchu savaşı hükümet tarafından dışlanan Namin grubu ve küçük toprak sahibi olan kırsal kesimle başladı. Silhak eleştirel ve karşı gelme durumu geliştirdi.

Batı Kültürüne Gönderme; 17. yy dan itibaren batı kültürüyle tanışma ile bilim ve maddi anlamda yeni bir düşünce oluştu ve eksiklik, kusur üzerine gereksiz kelimeler ve neo-konfüçyüsçülük ortaya çıkarıldı. Bilimsel revizyon ve neo- Konfüçyüs hareketine metafiziksel eleştiri türedi ve günlük hayatta insanlara yardımcı olacak yeni ve pratik bilimsel teori oluşturuldu.

Çin Klasik Bibliyografik Çalışmaların Etkisi; Çoson bilimsel çalışmaları sadece neo-Konfüçyüs çalışmalarına dayanır ve diğer Wang Yang-ming gibi Konfüçyüs hareketlerine izin vermez. Gene de 17.yy da Qing Çin bibliyografik çalışmalarıyla pozitif ve eleştirel ruh canlandırıldı ve öğrenmeye karşı tutum değiştirildi. Bu ilk Kore tarih ve coğrafya çalışması olarak ortaya cıktı ve bir bütün olarak neo-Konfüçyüs eleştirisi olarak geliştirildi.

  Yeongjo ve Jeongjo‘nun Öğrenme Teşviki; Kral Yeongjo ve Kral Jeongjo'nun öğrenme teşviki ve talimatları hizip çalışmaları önler, sanat çalışmalarını destekler. Özellikle Gyujanggak’ın kurulma arşivinde önemli rol oynadı ve Şilhak'ın  gelişmesine yardımcı oldu.

DONGHAK (Doğu Çalışmaları)

Sıradan insanlar siyasi yolsuzluk ve acımasız zorbalık altındayken batı dinleri güç ve nüfuz kazanmıştır. 1860 yılında Gyeongju bölgesinden Choe jeu adında birisi batılı dinlere karşı bir din oluşturmuş ve bu din basit, sıradan insanlar için  uygun bulunmuştur. Taocu Budist ve Hıristiyan fikirlerinde seçilerek birleştirilmiştir. Donghak Cheondogyo'nun oğlu bugün de bilinen dinin 3. başkanı Byeong-hui'nin adını almıştır. Cheondogyo nun amacı insanlığın ve cennetin birliğini  sağlamaktır.

DAEJONGGYO

Bu tapan tanrı anlamında Korelilere özgü bir halk dinidir ve Kore'nin efsanevi kurucusu Kral Dan-gu'nu tanrı olarak kabul eder. 1909 yılında Na Cheol tarafından ilk ayın on beşinci günü yapılmıştır. (Lee 371-383) 

Derleyen;Yeliz Zeynep/İstanbul,Üsküdar.15.7.2022